Web3, web của đọc – ghi – sở hữu (tài sản số) và tự động thực thi (hợp đồng thông minh) đang tiến gần hơn đến giấc mơ phi tập trung, nhưng lại đứng trước một rào cản quan trọng: trải nghiệm người dùng còn quá phức tạp. Trong bối cảnh đó, các AI agents – những trợ lý thông minh được các tập đoàn như Microsoft và xAI phát triển – hứa hẹn trở thành cầu nối, giúp người dùng phổ thông tương tác với blockchain một cách dễ dàng và an toàn. Liệu đây có phải là bước ngoặt thực sự cho Web3?
Thách thức UX – Trở ngại lớn của Web3
Mặc dù Web3 hứa hẹn một thế giới tài chính và sáng tạo mở, nơi người dùng kiểm soát dữ liệu và tài sản của chính mình, trải nghiệm thực tế lại khiến nhiều người dùng nản lòng. Một số rào cản đáng kể bao gồm:
-
Quản lý ví và khóa riêng tư: Việc tự lưu trữ seed phrase, lựa chọn đúng mạng lưới blockchain, và thiết lập phí giao dịch không hề trực quan, đặc biệt với người mới.
-
Giao diện phức tạp và phân mảnh: Người dùng thường phải chuyển đổi thủ công giữa nhiều giao thức, nền tảng, mạng lưới khác nhau khi sử dụng DeFi, giao dịch NFT hay tham gia DAO.
-
Nguy cơ bảo mật và lừa đảo: Tương tác với các giao thức phi tập trung thường đi kèm với yêu cầu ký giao dịch mà không rõ ràng nội dung, dễ dẫn đến các sai lầm nghiêm trọng hoặc bị lợi dụng.
-
Tương tác đa chuỗi phức tạp: Các giao dịch xuyên chuỗi (cross-chain) đòi hỏi nhiều bước kiểm tra, xác minh và chuyển đổi không thân thiện với người dùng mới.
Những rào cản trên không chỉ gây khó khăn mà còn khiến Web3 trở nên xa vời với người dùng phổ thông. Để mở rộng quy mô, Web3 cần một lớp giao tiếp mới – đơn giản hơn, an toàn hơn và thông minh hơn.
AI Agents – Hình mẫu “trợ lý kỹ thuật số” của tương lai
Trong vài năm qua, Microsoft và các tập đoàn công nghệ lớn đã đặt cược lớn vào một mô hình mới mang tên AI agent – các “tác nhân AI” có khả năng tương tác với người dùng bằng ngôn ngữ tự nhiên và tự động thực hiện các tác vụ phức tạp thay họ. CEO Satya Nadella đã gọi đây là “kỷ nguyên tác nhân” và dự đoán rằng AI agents có thể thay thế phần lớn phần mềm truyền thống trong tương lai gần.
Khác với ứng dụng thông thường, một AI agent có thể hiểu mục tiêu cấp cao của người dùng, truy cập nhiều nguồn dữ liệu và dịch yêu cầu đó thành hành động cụ thể – ví dụ: lên kế hoạch tài chính, tìm giá tốt nhất, gửi email, điều phối lịch họp, hoặc trong trường hợp Web3, tự động hóa toàn bộ quá trình tương tác với blockchain.
Web3 và AI agents – Sự kết hợp đầy hứa hẹn
Khi áp dụng vào Web3, AI agents có thể giải quyết một số thách thức UX quan trọng như sau:
| Vấn đề Web3 hiện tại | AI agents có thể hỗ trợ bằng cách |
|---|---|
| Quản lý ví và khóa riêng tư phức tạp | Tự động hóa lưu trữ, xác thực, giao tiếp với ví blockchain qua một điểm duy nhất |
| Điều hướng DeFi/NFT/DAO phân mảnh | Kết nối đa nền tảng, hiểu lệnh ngôn ngữ tự nhiên và chuyển thành giao dịch |
| Rủi ro bảo mật khi ký giao dịch | Kiểm tra nội dung trước khi ký, cảnh báo rủi ro, giới hạn quyền truy cập |
| Giao dịch đa chuỗi (cross-chain) phức tạp | Tự động nhận diện mạng lưới phù hợp và điều phối giao dịch xuyên chuỗi |
Ví dụ minh họa:
-
DeFi: Một người dùng nói: “Tìm giao thức lending có lãi suất thấp nhất để vay 1 ETH.” AI agent quét các nền tảng như Aave, Compound, và MakerDAO, chọn giao thức với lãi suất tốt nhất (ví dụ: 2,5% APY trên Aave), và thực hiện giao dịch, đồng thời cảnh báo về rủi ro thanh lý.
-
NFT: Một nghệ sĩ muốn phát hành NFT nhưng không biết lập trình. AI agent hỗ trợ tạo artwork bằng công cụ AI (như DALL·E), mint NFT trên mạng Polygon với phí gas thấp, và liệt kê trên OpenSea chỉ với vài lệnh ngôn ngữ tự nhiên.
-
DAO: Một thành viên DAO bận rộn muốn tham gia bỏ phiếu. AI agent tóm tắt nội dung đề xuất, phân tích ý kiến cộng đồng trên Discord, và bỏ phiếu dựa trên sở thích đã định trước của người dùng (ví dụ: ưu tiên các đề xuất tăng tính bền vững).
Ứng dụng thực tiễn trong DeFi, NFT và DAO
Trong DeFi: Các agent có thể tự động đề xuất và triển khai chiến lược đầu tư (ví dụ: yield farming), phân bổ tài sản để tối ưu lợi suất, hoặc theo dõi rủi ro danh mục đầu tư.
Trong NFT: Agent hỗ trợ người dùng sáng tạo, phát hành, mua bán hoặc định giá NFT mà không cần hiểu rõ các kỹ thuật như smart contract hay phí gas.
Trong DAO: Các agent có thể giúp tổng hợp các đề xuất quản trị, tóm tắt ý kiến cộng đồng và thậm chí thay mặt người dùng bỏ phiếu theo uỷ quyền đã định.
Một số dự án tiên phong đang hiện thực hóa tầm nhìn này bao gồm Polywrap (AutoTx), Aperture Finance, Binance Bixel, hay DAO tích hợp AI của Andreessen Horowitz.
Một số thách thức
Dù tiềm năng lớn, các AI agent khi áp dụng vào Web3 cũng đối mặt với nhiều thách thức:
-
Bảo mật: Tác nhân cần được thiết kế để không bị lạm dụng hoặc truy cập sai lệch vào ví và tài sản.
-
Tính minh bạch và kiểm soát: Người dùng cần hiểu được hành động mà agent thực hiện – tránh “hộp đen” ra quyết định tự động.
-
Sự phù hợp với triết lý phi tập trung: Nếu một AI agent do bên thứ ba cung cấp có quyền truy cập quá lớn, điều này có thể trái với tinh thần “trustless” của Web3.
-
Độ tin cậy của AI: Các mô hình lớn (LLM) vẫn có thể sinh lỗi (hallucination), dẫn đến hành động sai lầm nếu không được giám sát chặt chẽ.
Do đó, song song với phát triển kỹ thuật, cần xây dựng khung pháp lý, đạo đức và kỹ thuật an toàn để đảm bảo rằng AI agents hoạt động đúng mục tiêu, tôn trọng quyền người dùng và minh bạch trong xử lý.
Chia sẻ trong cuộc hội thảo của các chuyên gia công nghệ UBA về chủ đề AI agents và tiềm năng chuyển đổi trải nghiệm người dùng Web3, ông Đỗ Ngọc Minh – Chủ tịch UBA, Liên minh Blockchain trong các trường Đại học tại Việt Nam – cho biết:
“Trong những năm qua, Web3 đã phát triển mạnh về công nghệ, nhưng vẫn thiếu một lớp giao tiếp phù hợp cho người dùng phổ thông. AI agents có thể là lời giải. Chúng tôi nhìn thấy ở đây một xu hướng chuyển đổi rất giống Internet thời kỳ đầu – khi từ giao diện dòng lệnh, thế giới chuyển sang trình duyệt và công cụ tìm kiếm.”
Theo ông Minh, lớp tác nhân AI – nếu được thiết kế đúng cách – có thể đóng vai trò như “giao diện đại chúng” của Web3. Đó là nơi người dùng không còn phải lo ví lạnh, RPC hay phí gas, mà chỉ cần nói điều mình muốn và để công nghệ xử lý phần còn lại.
“AI agents không thay thế blockchain. Chúng là lớp kết nối giữa người và giao thức. Điều quan trọng là chúng ta cần xây dựng hệ sinh thái an toàn, mở, minh bạch – đúng với tinh thần Web3 – để các agent có thể phục vụ người dùng mà không vi phạm quyền riêng tư hay phân quyền.”
Khi được hỏi về thách thức triển khai AI agents vào Web3 tại Việt Nam, ông Minh chia sẻ:
“Thứ nhất là niềm tin – người dùng phải hiểu rõ và kiểm soát được những gì AI đang làm thay mình. Thứ hai là bảo mật. Và cuối cùng là hạ tầng dữ liệu. Chúng tôi cần một hệ sinh thái chuẩn hóa, đủ mở để AI có thể hoạt động an toàn và hiệu quả.”
Chủ tịch UBA cũng nhấn mạnh rằng để hiện thực hóa tiềm năng này, Việt Nam cần đẩy mạnh hợp tác giữa doanh nghiệp, cộng đồng nhà phát triển và giới nghiên cứu:
“UBA đang xúc tiến kết nối với các đối tác quốc tế để xây dựng tiêu chuẩn cho AI agent trong Web3, đồng thời khuyến khích các startup Việt phát triển giải pháp riêng. Đây sẽ là một mảng cạnh tranh toàn cầu rất lớn, và chúng tôi tin Việt Nam có cơ hội nếu hành động sớm.”
Kết luận
Web3 có tiềm năng cách mạng hóa cách chúng ta tương tác với tiền tệ, nội dung và tổ chức. Nhưng nếu không cải thiện trải nghiệm người dùng, hệ sinh thái này khó có thể đạt đến quy mô toàn cầu.
AI agents – với khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên, điều phối tác vụ, và tích hợp nhiều giao thức – có thể trở thành “giao diện mới” cho Web3. Đúng như cách mà Google đã đơn giản hóa Internet qua một ô tìm kiếm, AI agents có thể là lớp trung gian giúp Web3 trở nên dễ dùng, đáng tin cậy và phổ biến hơn.
Tuy nhiên, để hiện thực hóa điều đó, cần sự đồng hành giữa kỹ thuật, cộng đồng phát triển và chính sách. UBA tin rằng AI agents sẽ là chủ đề thảo luận quan trọng trong hành trình phát triển Web3, và hy vọng cộng đồng cùng tham gia xây dựng các giải pháp an toàn, phi tập trung và thân thiện với người dùng.
Bài viết tổng hợp từ các nghiên cứu và nhận định của Microsoft, Polywrap, 0x.org, AWS, Bain & Company, Cointelegraph và phỏng vấn ông Đỗ Ngọc Minh – Chủ tịch UBA (2025).
